Pierwsza pomoc w branży turystycznej – profesjonalizm, który ratuje życie

Anna Ambroży
12 paź
3 minut(y) czytania

Turystyka to nie tylko piękne widoki i uśmiech gości. To także odpowiedzialność za bezpieczeństwo innych – szczególnie wtedy, gdy coś pójdzie nie tak. Wypadki, zasłabnięcia czy urazy mogą zdarzyć się wszędzie: w hotelu, autokarze, górach czy podczas wycieczki. Dlatego znajomość zasad pierwszej pomocy to obowiązek każdego przyszłego technika turystyki.

Dlaczego znajomość pierwszej pomocy jest tak ważna w turystyce?

W branży turystycznej często pracuje się z dużymi grupami ludzi, nierzadko w nieznanym terenie. Klienci to osoby w różnym wieku i o różnym stanie zdrowia — dzieci, seniorzy, osoby z chorobami przewlekłymi. W sytuacji nagłej to właśnie pracownik turystyki (pilot, rezydent, przewodnik, recepcjonista) jest najbliżej poszkodowanego.

👉 Jego szybka i prawidłowa reakcja może uratować życie zanim na miejsce przybędą służby ratunkowe.

Podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy

Pierwsza pomoc to zespół czynności, które mają na celu ratowanie życia i zdrowia osoby poszkodowanej do czasu przyjazdu ratowników.W Polsce obowiązek udzielenia pomocy wynika wprost z art. 162 Kodeksu karnego – kto nie udziela pomocy osobie znajdującej się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Algorytm postępowania – tzw. „łańcuch przeżycia”

Zadbaj o bezpieczeństwo – własne, poszkodowanego i świadków (np. odłącz prąd, odsuń od źródła ognia).
Oceń stan poszkodowanego – przytomność, oddech, reakcja na bodźce.
Wezwij pomoc – numer alarmowy 112 (lub 999 – pogotowie).
Udziel pomocy zgodnie z potrzebą:
- jeśli nie oddycha – rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO),
- jeśli oddycha, ale jest nieprzytomny – pozycja boczna bezpieczna,
- w razie krwotoku – ucisk rany lub założenie opatrunku,
- w przypadku urazu – unieruchomienie kończyny.
Pozostań z poszkodowanym do przyjazdu służb.

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO)

Sprawdź oddech (10 sekund).
Jeśli brak oddechu → rozpocznij uciskanie klatki piersiowej.
Rytm: 30 uciśnięć – 2 oddechy (jeśli potrafisz bezpiecznie wykonać).
Uciskaj klatkę piersiową w tempie ok. 100–120 uciśnięć/min na głębokość ok. 5–6 cm.
U dzieci i niemowląt technika jest delikatniejsza, ale zasada 30:2 pozostaje taka sama.

W wielu obiektach turystycznych (np. hotelach, lotniskach, centrach handlowych) znajduje się AED – automatyczny defibrylator zewnętrzny.Urządzenie samo prowadzi ratownika głosowo, więc wystarczy się go nie bać i postępować zgodnie z instrukcjami.

Najczęstsze sytuacje wymagające pomocy występujące w turystyce:

Omdlenia i zasłabnięcia – spowodowane zmęczeniem, upałem, stresem.
Urazy mechaniczne – potknięcia, złamania, skaleczenia podczas zwiedzania.
Oparzenia – w kuchniach, przy grillach, sprzęcie AGD w hotelach.
Ukąszenia owadów, alergie, reakcje anafilaktyczne – szczególnie latem.
Zatrucia pokarmowe – częste w gastronomii i na wyjazdach grupowych.
Nagłe zatrzymanie krążenia lub zawał – szczególnie wśród osób starszych.

Pierwsza pomoc w pracy pilota i przewodnika

Każdy pilot czy przewodnik powinien:

mieć przy sobie apteczkę turystyczną,
znać lokalizację najbliższych punktów medycznych,
znać numer alarmowy w kraju, w którym przebywa,
umieć udzielić pierwszej pomocy przedmedycznej do czasu przyjazdu służb.

W wielu krajach UE numer alarmowy 112 działa w językach obcych (m.in. angielskim), więc można z niego korzystać bez barier językowych.

Podstawa prawna i obowiązki pracodawcy

Zasady udzielania pierwszej pomocy oraz obowiązki pracodawców określają m.in.:

Kodeks pracy (art. 209¹) – pracodawca ma obowiązek zapewnić punkty pierwszej pomocy oraz wyznaczyć osoby przeszkolone w jej udzielaniu,
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów BHP,
Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. 2023 poz. 1406),
Kodeks karny (art. 162) – nakaz udzielenia pomocy osobie w stanie zagrożenia życia.

W turystyce oznacza to, że:

w hotelach i ośrodkach muszą być apteczki w widocznych miejscach,
personel musi być przeszkolony w pierwszej pomocy,
w autokarach i busach przewożących turystów apteczka jest obowiązkowa.

Dlaczego to się naprawdę liczy?

W sytuacjach kryzysowych to nie tytuł zawodowy, ale postawa i refleks decydują o skuteczności działania. Profesjonalny pracownik turystyki potrafi nie tylko zaplanować podróż, ale też zachować zimną krew w sytuacji zagrożenia.

Znajomość zasad pierwszej pomocy to dziś element profesjonalizmu w branży turystycznej, na równi z obsługą klienta czy znajomością języków obcych.

Zapamiętaj!

Nie bój się działać – nieudzielenie pomocy jest przestępstwem.
Zawsze dbaj o własne bezpieczeństwo – nie ryzykuj życia.
Każda sekunda się liczy – nawet najprostsze działania mogą uratować człowieka.

Poniżej znajdziesz materiały edukacyjne, które w zaciszu domowym pozwolą Ci powtórzyć i utrwalić najważniejsze informacje